Najważniejszy jest samorządowy… Ranking Mieszkańców!
W kontekście porównania rozwoju oraz potencjału polskich samorządów, różnego rodzaju podmioty sporządzają cyklicznie zestawienia czy też organizują konkursy, mające na celu określenie, kogo w powyższym zakresie można wyróżnić. Zestawienia te, przybierające niekiedy formę rankingów, opierają się na rozmaitych wskaźnikach. Są one wybierane uznaniowo przez organizatora danego przedsięwzięcia konkursowego i są podstawą do oceny samorządu dla kapituły konkursowej bądź jury.
Przykładami takich inicjatyw są m.in. Ranking Finansowy Samorządu Terytorialnego, Ranking Samorządów Rzeczpospolitej, czy też rozmaite konkursy, w których często uczestnictwo jest płatne.
Dyskusyjny obiektywizm
Dyskusyjną kwestią jest, czy i w jakim stopniu takie przedsięwzięcia są obiektywne, oddające rzeczywistość oraz czy w ogóle do niej zbliżone. Wiąże się to m.in. z takimi czynnikami jak:
1) wysokość budżetu danej gminy czy powiatu, ich wpływy podatkowe, wskaźnik dochodowy i jednocześnie prawdopodobieństwo ich zwiększenia, które dla jednych samorządów jest łatwiejsze, często ze względu na korzystne położenie komunikacyjno-logistyczne (przyciągające licznych inwestorów), a dla innych z tychże samych powodów bardzo utrudnione,
2) udział wydatków inwestycyjnych w wydatkach ogółem,
3) udział zdobytych środków europejskich w wydatkach ogółem,
4) wysokość zadłużenia i tempo jego redukcji,
5) wysokość inwestycji w bezpieczeństwo, ekologię, edukację, sport, rekreację czy zdrowie mieszkańców.
Określić rzeczywistą sytuację
Skąd mogą brać się wątpliwości, czy miejsce danej gminy w takim bądź innym zestawieniu oddaje jej rzeczywistą sytuację? Można to przeanalizować np. na podstawie sytuacji i rozwoju gminy Jasieniec, z uwzględnieniem głównych filarów, na których opiera się jej obecna kondycja.
Argument 1: dla małej gminy wiejskiej choćby jedna, dobrze przemyślana inwestycja, trafiająca w oczekiwania społeczności lokalnej, jest znacznie cenniejsza (i nieraz bardziej prorozwojowa) niż realizacja kilku rutynowych zadań w większej gminie.
Wobec dużej liczby mieszkańców i ich zróżnicowanych oraz wciąż rosnących oczekiwań podstawowe (niemniej jednak kosztowne) inwestycje infrastrukturalne potrafią „ginąć” w odbiorze społecznym.
Z kolei w małej i niezamożnej gminie Jasieniec, od listopada 2018r., kiedy nowym wójtem gminy mieszkańcy wybrali wójt Martę Cytryńską, zrealizowanych zostało - lub u progu startu jest - sporo długo oczekiwanych przez mieszkańców inwestycji. Są to np. relatywnie liczne przebudowy ważnych dróg, budowa pierwszego w gminie boiska piłkarskiego o nawierzchni syntetycznej, utworzenie Gminnego Klubu Dziecięcego (miniżłobka), wyposażenie placówek edukacyjnych w nowoczesny sprzęt informatyczny, modernizacja wszystkich strażnic i zakup specjalistycznego sprzętu dla wszystkich gminnych Ochotniczych Straży Pożarnych, ustabilizowanie kontrowersyjnej do niedawna kwestii odbioru i zagospodarowania odpadów poprzez utworzenie Zakładu Usług Komunalnych (świetnie funkcjonującej gminnej spółki), realizacja wielu lokalnych projektów aktywizujących społeczność lokalną (w tym także tworzących nową infrastrukturę, z której chętnie korzystają mieszkańcy), czy też planowana w latach 2022-2023 przebudowa targowiska gminnego oraz modernizacja kolejnych strategicznych dla mieszkańców tras drogowych. Tego rodzaju inwestycje w odczuwalny sposób poprawiają nie tylko jakość życia w gminie, ale i jej pozytywny wizerunek oraz pokazują otwartość władz gminy na realizację konstruktywnych, prospołecznych przedsięwzięć. Podnosi to nie tylko stopień aktywizacji społecznej, lecz także poziom zadowolenia wśród licznych mieszkańców. A tak naprawdę to – a nie do końca różnego rodzaju, zewnętrzne rankingi gmin – jest najważniejsze dla wspólnoty lokalnej.
Argument 2: sposób finansowania inwestycji
Niemal każde z ww. przedsięwzięć jest współfinansowane ze zdobytych przez gminę Jasieniec funduszy zewnętrznych, w tym unijnych. Zatem istotna jest nie tylko trafność przeprowadzanych inwestycji, lecz również racjonalne gospodarowanie środkami własnymi poprzez odciążenie budżetu gminy pozyskiwanymi dofinansowaniami. Oczywiście ta przesłanka nie jest niczym odkrywczym i kieruje się nią w dzisiejszych, niełatwych czasach, praktycznie każdy szanujący się samorząd, ale kluczową sprawą jest tu skuteczność. A na tym obszarze gmina Jasieniec jest jednym z liderów w regionie.
Argument 3: skala realizowanych inwestycji do stopnia zadłużenia gminy
Dla licznych samorządów źródłem finansowania ich przedsięwzięć są często środki własne, a gdy są one niewystarczające - także pożyczki i/lub kredyty. Krótko mówiąc, niektóre z samorządów wykonują pewne inwestycje, zwiększając jednocześnie, niestety, zadłużenie. Np. taka sytuacja miała miejsce w gminie Jasieniec do 2018r. Tymczasem od 2019r. – mimo realizacji ww. przedsięwzięć – dzięki racjonalnemu gospodarowaniu środkami budżetowymi, zadłużenie gminy Jasieniec systematycznie i wyraźnie spada. To bardzo ważna informacja dla mieszkańców, którzy, widząc przemyślane zarządzanie gminą, zwiększają swe zaufanie wobec jej władz.
Odczuwalne społecznie czynniki
Przedstawione wyżej argumenty są odczuwalnymi społecznie, kluczowymi czynnikami, na podstawie których gmina Jasieniec z roku na rok dynamicznie awansuje w najważniejszym, najbardziej prestiżowym dla niej rankingu: Rankingu Mieszkańców! Mimo to nie zamierzamy spocząć na laurach. Wprost przeciwnie: dodaje nam to wiary w siebie, stanowiąc najlepsze potwierdzenie tego, że nasza praca przynosi kolejne owocne możliwości. I dołożymy wszelkich starań, by ten trend niezmiennie sią poprawiał, a mieszkańcy gminy Jasieniec byli z niej jeszcze bardziej dumni.
Szymon Woźniak